Mini müharibə və çıxarılacaq dərslər

Fərid Mehrəlizadə

Son mini müharibə olayında ən çox diqqətimi çəkən bir 20 ildən çox keçsə də insanların məsələyə eyni və bəlkə daha artıq ciddiyyətlə yanaşması idisə, digəri də əksəriyyətin Qarabağ məsələsinin diplomatik tərəfi barədə az məlumatlı olması oldu. Çox adam Dağlıq Qarabağ və ətraf rayonlar anlayışı nədir bilmir. Dağlıq Qarabağın ərazisi dağlıq olan Laçın və Kəlbəcər olduğunu düşünür, amma onlar daxil deyil. Eyni zamanda bizdə Ağdərə rayonu deyə inzibati ərazi vahidi yoxdur. 92-də ləğv olunaraq Tər-Tər və digər rayonlara birləşdirilib.  Halbuki mətbuatda belə yazılırdı həmin yer.

Dağlıq Qarabağdakı ermənilərin Azərbaycan vətəndaşı olduğunu, gələcəkdə də birlikdə yaşamaq söhbətini eşidəndə də təəccüblənir insanlar. Biraz təkrarçılıq olacaq, amma bütün dünya Qarabağla bağlı nəsə araşdıranda ilk Tomas De Vaalın kitabını oxuyur. Bizdə də bu kitabı hər kəs oxusa, məsələnin mahiyyətindən tam xəbərdar ola bilər. İllərdi "Qarabağ" deyib dururuq, amma demək ki, hələ də Qarabağ haqqında lazım olanı öyrətmirik vətəndaşlara.

Bəlkə də elə bu məlumatsızlıqdandır ki, əksər insanlar ciddi müharibənin başlayacağını düşündü və sonu belə olanda xeyli məyus oldu, amma əvvəldən həm siyasi vəziyyətə, həm də istifadə olunan texnikalara baxanda qısa müddətli bir şey olacağı görünürdü. Ancaq bu heç kəsə xalqı aşağılamağa əsas vermir. İnsanlar qələbəyə acdır, özü də çox.  

Indi soyuq başla düşünəndə bir çox müsbət və mənfi nəticələr, eləcə də  dərs alınmalı tərəfləri görmək olur. Onları mütləq yadda saxlamalıyıq ki, mənfilər bir də olmasın.

Müsbət tərəflər ordumuzun doğrudan da onlardan güclü olması, insanların Qarabağ müharibəsinə fədakarlıqlara hazır olmasıdır. Zəifliklərimiz isə hər yalan-palan xəbərə inanmağımız, bəzi sayt və səhifələrin 3-4 bəyəniyə görə insanları aldatmaları oldu. Belə olanda kütləni fərqli yerlərə çəkmək və istifadə etmək asan olur.

Bir də məni narahat edən ermənilərin ən böyük bədbəxtçiliyi olan “erməni xəstliyi”ndən hələ də sağalmamalarıdır. Qoca-qoca adamlar, keşişlər filan həmin saniyə silahlandı. Onlar indi də fürsət düşsə 90-lardakı müharibə cinayətlərini törətməyə hazırdılar.  Həmin adamlarla Fransada, Belçikada, Türkiyədə terror törədənlər arasında heç bir fərq yoxdur. Xəstəlikləri böhtan atıb özlərini yazıq göstərmək məsələsində də davam edir. Amma dərs alınmalı bir nöqtə də odur ki, ermənilər gözlədiyimiz qədər də “kolay lokma” deyil. Pis-yaxşı texnikaları var və açığı alınan ərazilərə baxanda bizim itkimiz həddindən artıq çoxdur.

Bir də, yəqinki bundan sonra heç kimi “ermənilər xristiandırlar deyə bütün dünya onların yanındadır” filan deməz. Bütün məşhur mətbuat orqanları və beynəlxalq təşkilatlar açıqlamalarında Qarabağın işğal olunduğunu və orada separatçıların olduğunu dedi. Halbuki həmin qurum və mətbuat orqanlar bizdə “düşmən dəyirmanına su tökənlər” siyahısındadır. Tərəf olan ölkələri də unutmayaq. Türkiyə, Ukraniya, Gürcüstan, Pakistan və İsrail biz tərəfdən açıq mövqe qoydu. Cənubi Kipr və Türkiyədə Hdp isə qarşı tərəfə sərfəli açıqlamalar verdi. Bunları da bir kənara yazaq.

Təbii ki, könül istərdi qan tökülmədən qayıdaq  torpaqlarımıza, vətəndaşlarımız ölməsin, sülh yoluyla həll olunsun. Amma sonuncu dəfə məsələnin sülh yolu ilə həllinə yaxınlaşanda bilirsiz nə olmuşdu? “Qobl planı” deyilən olay baş tutmağa doğru gedirdi ki, silahlı adamlar Ermənistan parlamantinə girdi və içərisində ölkənin Baş Nazir (!) və Spikerininin (!) də oluğu 8 nəfəri öldürdü. Onunla da proses dayandı. Çünki Ermənistan müstəqil addım atmaq istəmişdi və böyük qardaşı dərsini verdi. Amma onu deyim ki, bu plana görə o dönəmdə bizdə də 3 prezident müşaviri istefa vermişdi, çünki planın maraqlarımıza uyğun gəlmədiyini düşünürdülər və bu bəlkə də bizdə yüksək vəzifəli məmurların son istefasıdır. Ondan sonra yadıma gəlmir. Dediyim odur ki, ermənistan özbaşına sülhə gedən deyil. İstəsə belə. Ona görə hər şeyə hazır olmaq lazımdır. Müharibə eləmək  və ya torpaqları almaq üçün isə hələ çox güclü olmalıyıq. Şimaldakı ayı gözün ağardanda ona qarşı çıxacaq qədər.

Yaxınlarım da daxil olmaqla insanların öz evlərinə qayıtmaq ümidinin yaranmasının belə onları necə sevindirdiyini görmək, xalqın əzmi və fədakarlıqları məni yaman ümidləndirdi. Təki hər şey yaxşı olsun və xalq məsələnin həllinə mane olan problemlərin nələr olduğunu görüb hələlik o istiqamətdə çalışsın.

______________________________________________________

Yazı müəllifin fikirlərini əks etdirir

The article reflect the opinions of the author